W dniu 26.04.2016 Tomasz Major, Prezes Izby Pracodawców Polskich złożył w Komisji Europejskiej obszerną opinię prawną w sprawie rewizji Dyrektywy 96/71.
W liczącym ponad 60 stron dokumencie dokonał gruntownej analizy wszystkich elementów wniosku ustawodawczego Komisji.
W swojej opinii Tomasz Major w sposób precyzyjny wykazał m.in. sprzeczność Wniosku ustawodawczego z prawem traktatowym. Odniósł się także do jego negatywnego wpływu na rynek usług w Europie.
Opinia jest precyzyjna, zawiera wiele przykładów z praktyki i jest swoistym podsumowaniem stanu delegowania w Europie. Tomasz Major formułuje odważne wnioski, przedkłada konkretne propozycje działań na szczeblu unijnym, a także otwarcie piętnuje zaniedbania instytucji europejskich oraz świadome naruszanie obowiązujących przepisów przez niektóre państwa członkowskie.
W opinii Tomasz Major ocenia m.in. aktualnie obowiązujące przepisy o delegowaniu i propozycje Komisji. Oto kilka tez z opinii:
(…)
|
|
VII. Dyrektywa 96/71 – konieczność gruntownej przebudowy przepisów o delegowaniu. |
|
152.
|
Liczne sprawy rozstrzygane przez ETS potwierdzają istnienie nieodłącznych napięć pomiędzy konstrukcją rynku wewnętrznego a ochroną dóbr socjalnych. Delegowanie pracowników jest źródłem konfliktu pomiędzy przedsiębiorstwami wykonującymi swobodne świadczenie usług, delegowanymi do ich świadczenia pracownikami z załogi tych przedsiębiorstw i państwami członkowskimi, które przyjmują zarówno przedsiębiorstwo, jak i pracowników.
|
|
153.
|
Odpowiedzią na te napięcia miała być dyrektywa 96/71, której celem było osiągnięcie stanu równowagi pomiędzy swobodą świadczenia usług przez przedsiębiorcę a ochroną standardów zabezpieczenia praw pracowniczych.
|
|
154.
|
U podstaw długo negocjowanej Dyrektywy Podstawowej leżało założenie podstawowe, że jednym z celów Wspólnoty jest zniesienie przeszkód między Państwami Członkowskimi w swobodnym przepływie osób i usług.
|
|
155.
|
Po zakończeniu okresów przejściowych na mocy ówczesnych traktatów zabronione były wszelkie ograniczenia w zakresie świadczenia usług, oparte o przynależność państwową lub warunek posiadania miejsca stałego zamieszkania.
|
|
156.
|
Twórcy Dyrektywy wychodzili z słusznego założenia, że realizacja rynku wewnętrznego stwarza dynamiczne zmieniające się otoczenie dla świadczenia usług poza granicami państwowymi, zachęcając wzrastającą liczbę przedsiębiorstw do czasowego delegowania pracowników w celu wykonywania pracy na terytorium innego Państwa Członkowskiego niż to, na terenie którego są zatrudnieni.
|
|
157.
|
Z drugiej jednak strony promowanie i wspieranie swobodnego przepływu usług chciano skorelować z wymogami uczciwej konkurencji i gwarancjami poszanowania praw pracowniczych.
|
|
158.
|
Słusznie zauważono, że wykraczający poza granice państwowe stosunek pracy stwarza gigantyczne problemy w zakresie ustawodawstwastosowanego w dziedzinie stosunków pracy i w związku z tym interesie stron należy precyzyjnie ustalić warunki regulujące planowany transgraniczny stosunek pracy.
|
|
159.
|
Dyrektywa Podstawowa ma na celu pogodzenie prawa przedsiębiorstw do świadczenia usług transgranicznych zgodnie z art. 56 TFUE z zapewnieniem właściwej ochrony praw pracowników tymczasowo delegowanych za granicę w celu świadczenia tych usług. Aby było to możliwe, w dyrektywie określono przepisy bezwzględnie wiążące na poziomie UE, które muszą być stosowane w odniesieniu do pracowników delegowanych w państwie przyjmującym. W dyrektywie ustanowiono podstawowy zbiór jasno określonych warunków zatrudnienia, które muszą być spełnione przez usługodawcę w państwie przyjmującym celem zapewnienia minimalnego poziomu ochrony pracowników. Dyrektywa zapewnia zatem znaczny poziom ochrony pracowników, którzy mogą być narażeni z uwagi na sytuację, w której się znajdują (tymczasowe zatrudnienie w obcym państwie, trudność w uzyskaniu właściwego stopnia reprezentacji, brak znajomości miejscowego prawa, instytucji i języka). Dyrektywa odgrywa też kluczową rolę w promowaniu klimatu uczciwej konkurencji wśród wszystkich usługodawców (z uwzględnieniem usługodawców z innych państw członkowskich), gwarantując równe warunki działania, a także zapewniając pewność prawa usługodawcom, usługobiorcom oraz pracownikom delegowanym do świadczenia usług.
|
|
160.
|
Założenie twórców dyrektywy było takie, aby przepisy prawne Państw Członkowskich skoordynować w taki sposób, aby określały jądro przepisów bezwzględnie obowiązujących dla ochrony minimalnej, które w kraju przyjmującym powinny być przestrzegane przez pracodawców delegujących tymczasowo pracowników do pracy na terytorium Państwa Członkowskiego, w którym świadczone są usługi.
|
|
161.
|
O tym założeniu twórców dyrektywy musimy pamiętać analizując opiniowany Wniosek.
|
|
162.
|
Pragnę przypomnieć, że Dyrektywa Podstawowa 96/71 powstawała długo, była bardzo długo i burzliwie dyskutowana.
|
|
|
Zachęcam autorów opiniowanego Wniosku do zapoznania się z historią powstawania Dyrektywy Podstawowej 96/71 i w szczególności przeanalizowanie, w jaki transparentny sposób była przygotowywana.
|
|
163.
|
Przypominam także, że nie minęły dwa lata od wejścia w życie Dyrektywy Wdrożeniowej 2014/67/UE i nie minął jeszcze termin jej implementacji we wszystkich państwach członkowskich, a już teraz Komisja proponuje rozmontowanie negocjowanej i tworzonej starannie i długo Dyrektywy Podstawowej 96/71.
|
|
164.
|
Analiza prac legislacyjnych nad Dyrektywą Wdrożeniową 2014/67/UE oraz opiniowanego tutaj Wniosku Komisji wskazuje na to, że prawodawca europejski odszedł od rzetelnej pracy legislacyjnej w kierunku reagowania ad hoc na pojawiające się orzeczenia Trybunału.
|
|
165.
|
Komisja przyznała w uzasadnieniu swojego Wniosku legislacyjnego dotyczącego Dyrektywy Wdrożeniowej 2014/67/UE, że jest on reakcją na korzystne dla przedsiębiorców delegujących orzecznictwo Trybunału m.in. w sprawach Laval (C-341/05), Rüffert (C-346/06), Komisja przeciwko Luksemburgowi (C-319/06) i Viking (C-438/05).
|
|
166.
|
Mam nieodparte wrażenie, że niniejszy wniosek jest kolejną odsłoną reakcji na to orzecznictwo.
|
|
167.
|
Mam wrażenie, że Komisja próbuje przy pomocy Dyrektywy Wdrożeniowej 2014/67/UE oraz przy pomocy opiniowanego tutaj Wniosku legislacyjnego dokonać de facto historycznej zmiany koncepcji delegowania i zasad świadczenia usług transgranicznych w Europie.
|
|
168.
|
Faktem jest, że w ostatnich niemalże 20 latach funkcjonowania Dyrektywy Podstawowej 96/71 wiele pozmieniało się w Europie.
|
|
169.
|
Nie zmienia to jednak mojej oceny wyrażonej wyżej, że tak daleko idące zmiany powinny być poprzedzone w całej Unii Europejskiej n/t głębokim i wszechstronnym dialogiem n/t przyszłości europejskiego rynku pracy.
|
|
170.
|
Nie sposób oddzielić takiej dyskusji od kwestii opodatkowania płacy w Europie i przede wszystkim od kwestii związanych z ubezpieczeniami socjalnymi pracowników migrujących.
|
|
171.
|
W moim przekonaniu Europa nie jest jeszcze gotowa na taką dyskusję. Taki dialog wymaga odpowiedzi na kluczowe pytania:
|
|
|
1) Jaki powinien być docelowy poziom integracji europejskiej?
|
|
|
2) W jakich sferach należy ujednolicić przepisy?
|
|
|
3) W jakiej perspektywie czasowej Europa chce dochodzić do osiągnięcia w/w celów?
|
|
172.
|
Przypominam Komisji, że Unia Europejska znajduje się w trudnym momencie swojej historii. Jesteśmy świadkami poważnej i bezprecedensowej debaty n/t opuszczenia Unii Europejskiej przez jeden z największych jej krajów członkowskich. Już w czerwcu 2016 r. odbędzie się historyczne referendum w tej sprawie, a w kolejnych państwach zaczyna toczyć się debata nad dalszym sensem trwania we Wspólnocie. Zdominowane przez polityków radykalnych ugrupowań rządy niektórych Państw Europy Środkowo-Wschodniej coraz bardziej otwarcie mówią o alternatywie opuszczenia Unii Europejskiej i prowadzą bardzo poważne analizy oraz debaty dotyczące nie tylko bilansu członkostwa w Unii Europejskiej ale także dotyczące potrzeby i konieczności dalszego trwania we Wspólnocie.
|
|
173.
|
Należy się spodziewać, że wraz z rozpoczęciem niedługo trudnej dyskusji n/t budżetu Unii Europejskiej na okres po 2020 roku, w państwach członkowskich Europy Środkowo-Wschodniej, z których delegowanych jest najwięcej pracowników i których przedsiębiorcy i pracownicy najbardziej z delegowania korzystają, pojawią się poważne głosy za opuszczeniem Unii Europejskiej.
|
|
174.
|
Już teraz najwyżsi przedstawiciele ugrupowań skrajnie prawicowych, szowinistycznych, rasistowskich, antyeuropejskich i niedemokratycznych, które tworzą rządy w niektórych państwach UE, podkreślają w debacie publicznej, że bilans korzyści bycia członkiem UE to wyłącznie bilans bezpośrednich przepływów finansowych z i do budżetu danego państwa. Gdy za kilka lat okaże się, że ten korzystny aktualnie bilans ulegnie modyfikacji, można się spodziewać masowej tendencji opuszczania UE przez jej „nowe” państwa członkowskie. Nietransparentny i nieprofesjonalny proces legislacyjny zainicjowany przez Komisję tendencje te radykalnie wzmocni.
|
|
175.
|
Rozpoczynanie w tym momencie i w tych okolicznościach dyskusji n/t delegowania uważam za niebezpieczne. Przyspieszy ona widoczne już tendencje rozpadu Unii Europejskiej.
|
|
176.
|
Dyskusja taka prowadzona nietransparentnie skieruje także euroentuzjastycznie nastawionych przedsiębiorców delegujących i ich pracowników w kierunku obozu antyeuropejskiego.
|
|
|
Europa potrzebuje dzisiaj sprzymierzeńców i przyjaciół. Do nich należą z pewnością przedsiębiorcy delegujący, ich kontrahenci oraz wiele milionów pracowników delegowanych i ich rodziny. Utrata tej grupy społecznej i tej grupy przedsiębiorców europejskich będzie Europę drogo kosztowała.
|
(…)
|
254.
|
Należy moim zdaniem dopasować wszystkie przepisy o delegowaniu do sytuacji gospodarczej, stanu technik komunikacyjnych oraz stanu integracji europejskiej w II połowie XXI wieku. Przepisy o delegowaniu należy uprościć i zmodernizować.
|
|
|
Przypomnę tylko, że państwa członkowskie mają dwa lata na implementację dyrektywy. Jej treść i skutki powinny też uwzględniać dynamiczny rozwój gospodarczy i społeczny w drugiej dekadzie XXI wieku.
|
|
255.
|
Dzisiejsze przepisy o delegowaniu są archaiczne. Tworzone są przez teoretyków nie mających styczności z rzeczywistością. Tworzenie przepisów powinno zostać poprzedzone nie formalnym wysłuchaniem partnerów społecznych i sporządzeniem oderwanej od rzeczywistości teoretycznej Oceny Wpływu, ale rzetelną debatą praktyków i przede wszystkich szeroko zakrojonymi analizami wpływu nowych przepisów na pracowników i ich rodziny.
|
Partnerem Merytorycznym Portalu RynekDelegowania.pl jest Kancelaria Brighton&Wood (www.BrightonWood.com) – wiodąca kancelaria obsługująca polskie firmy delegujące pracowników, pracowników tymczasowych i zleceniobiorców.
